Poşet çaylar tehlike saçıyor! Yakşalık 13 bin mikroplasik parçacığı tespit edildi

Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç Dr. Meral Yurtsever, poşet çaylar üzerine araştırma yaptı. Bunun sonucunda farklı markalarda 11 bardak poşetinin 4’ünde, 11 demlik poşetinin ise tamamında 13 bin mikroplastik kesimine rastlandı.

Doğada çözünmesi yüzyıllar sürebilen plastikler bu süreçte boyutları 1 mikrometreyle 5 milimetre ortasında bir mikroplastik kesimine dönüşebiliyor. Bu yıl sonuçları Mart ayında açıklanan Hollanda’daki araştırmada, ilk kere insan kanında mikroplastiğe rastlanmıştı. Yapılan çalışmada; kan örneklerinde, içecek şişeler, besin ambalajları ve giysi üretiminde yaygın kullanılan PET plastik, besin ve konut eserlerinin paketlenmesinde kullanılan polistiren ve plastik poşet üretiminde kullanılan polietilen tespit edilmişti.

MİKROPLASTİK PARÇACIKLAR ÇAYA GEÇİYOR

Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Meral Yurtsever, TÜBİTAK projesi kapsamında poşet çayla demleme yapıldığında çaya poşetten mikroplastik geçip geçmediğini araştırdı. Çalışmasında kimi poşet çaylarda mikroplastiğe rastlayan Yurtsever, “Ortalama olarak bir demlik poşetinden 13 bin mikroplastik parçacığın içeceğimize, yani çaya geçtiğini gördüm. Burada benim incelemede kullandığım teknikle 3 mikrometre boyutuna kadar olan mikroplastik modüllerini tespit edebiliyoruz. Yani çaya 3 mikrometreyle 5 milimetre ortasında 13 bin kadar mikroplastiğin geçtiğini söyleyebiliriz” tabirlerini kullandı.

İNCELENEN 11 DEMLİK POŞETİNİN TAMAMI PLASTİK KATKILI

11 bardak poşetin ve 11 demlik poşetini incelediğini söyleyen Yurtsever, demlik poşetlerinin tamamının plastik ekli dokudan yapıldığını, bardak poşetlerinin 4’ünün yüzde 100 selülozdan imal edildiğini, 7 adedinin ise plastik içerdiğini söyledi. Bunların yanı sıra Yurtsever, “Benim incelediğim 11 demlik poşetinin tamamının plastik katkılı olduğunu ve bu plastiklerin de polyester, polipropilen, polietilen olduğunu gördüm” dedi.

ÇUBUK ÇAYLARA DİKKAT

Son devirde piyasaya çıkan çubuk çaylar hakkında da ikazlarda bulunan Yurtsever, açıklamalarına şunları da ekledi:

“Bir de yeni kuşak, yeni moda poşet çaylar var lakin poşet çay dediğim stick çaylar, kalem çay diye de geçiyor. Baktığımızda bunlar bir çubuk görünümünde ve delikleri var, içinde de çay var. Bunu tahlil ettiğimizde polipropilen materyal ile kaplanmış olduğunu gördük ve bundan da içeceğimiz çaya plastik salımı oluyor.”

Öte yandan küçük modüllere bölünse dahi plastiklerin hiçbir özelliğinin değişmediğini vurgulayan Yurtsever, yutulan yahut temas edilen mikroplastiklerin toksik tesire neden olduğunun altını çizdi.

DÖKME ÇAYLAR TERCİH EDİLEBİLİR

Poşet çay yerine dökme çay kullanılmasını tavsiye eden Yurtsever, “Tüketicinin aslında çok ambalaj içermeyen eserlere yönelmesi daha gerçek olur. Dökme çayları tercih edebiliriz. Poşet çaylar, tamam pratikliği inkar edilemez lakin sahiden etrafa ve beşere tesirleri ve yükü olabilir. Yalnızca mikroplastik kirliliği açısından değil. Poşet çayları düşündüğümüzde o ek poşet, etiket, zımba ya da yapıştırıcı, pamuk iplik vs. düşündüğümüzde ekstradan çöp üretmiş oluyoruz fakat dökme çay kullandığımızda direkt onu alıp bir çaydanlıkta demliyoruz” halinde konuştu.

“PLASTİK LÜTUF ÜZERE HAYATIMIZA GİRDİ LAKİN ŞU ANDA BAŞA BELA”

İlk üretildiği günden beri hafiflik, esneklik, dayanıklılık, kolay işlenebilirlik, yeterli elektrik ve ısı yalıtkanlığı ve ucuzluğu üzere çeşitli özelliklerinden ötürü plastiğin mucizevi olarak değerlendirildiğini söyleyen Yurtsever, “Özellikle bundan 70 yıl evvel bu türlü süratli büyümeyle çok formda hayatımıza girmiş plastiklerin üretimi, 1950’lerden 2020’lere hakikat geldiğimizde, 200 kat artarak devam etmiş. Şu anda plastik üretimini düşündüğümüzde 400 milyon tonluk bir üretimden bahsediliyor. Pandemiyle bunun katlanarak arttığını da biliyoruz fakat buna ilaveten bir de 2050’lere gelindiğinde, bunun iki katına çıkacağını da biliyoruz. Lütuf üzere hayatımıza girdi fakat katiyen şu anda bela durumunda” sözlerini kullandı.

“TEK KULLANIMLIK ESERLERİN BIRAKILMASI GEREK”

Yurtsever, tek kullanımlık plastiklerin kullanımının bırakılması gerektiğine dikkati çekerek kelamlarını şöyle tamamladı:

“Tek kullanımlık eserlerin büsbütün bırakılması gerektiğini düşünüyorum. Hatta şu andan itibaren bırakmamız gerekiyor zira mevcut haliyle bile etrafımıza yeteri kadar plastiği yaydık, saçtık, dağıttık. Bu haliyle bile tabiatın kendini temizlemesi imkansız. Uzun vadede düşündüğümüzde şu anki yaptığımız kirliliğin faturası aslında gelecek jenerasyonlara kesilmiş vaziyette. O yüzden bırakmamız gerekiyor. Plastikler, etrafta yok olan, biten, eriyen çözünen bir şey değil, kalıcı bir şey. O yüzden de birçoğunun tabiatta yüzyıllar boyunca hiç bozulmadan kalabilme ihtimalleri var. Bırakabildiğimiz kadarını bırakmalıyız. Bilhassa tek kullanımlık eserlerden başlamalıyız.”