Cari Açık Nedir Nasıl Hesaplanır?

Cari Açık Nedir Nasıl Hesaplanır? – Cari açık, bir ülkenin yerli üretimini dışarıya pazarlamasından elde ettiği payın, dışarıdan satın aldığı ürünlerden elde ettiği eksi paradan düşük olmasına denir. Daha terimsel bir deyiş gerekirse, ithalatın ihracattan yüksek olması, cari açık veriliyor sonucunu doğurur. Cari açık veren ülke, bu mantıkla bakarsak ekonomik anlamda zorluk yaşıyor diyebiliriz. Cari açığın haddinden fazla yükselmesi demek, ülke ekonomisinde ciddi ekonomik daralmalara sebep olabilir, hatta bu daralmanın sonucunda ekonomik kriz oluşabilir demektir.

Cari açık hesaplanırken mal, hizmetler, yatırım gelirleri dengesi ve cari transferler toparlanır. Çıkan rakam bize eksi değerler sunuyorsa, açığımız olduğunu anlarız. Ülkeler örneğiyle başlasak da cari açık konusu aslında şirketleri de ilgilendiren bir konudur. İthalat ve ihracat dengelenmesine ülkeler gibi şirketlerin de ihtiyacı olabilir. Şirket, bu hesaplamanın ardından ne kadar yatırım yapabileceğini, doğru yolda olup olmadığını anlar ve planlamasını buna göre yeniden düzenleme ihtiyacı duyabilir.

Maddelerle Cari Açık

1. Ülkelerin ithalat ve ihracat dengesi: Ülkede yetişmeyen ürünlerden tutun da yerli üretimle elde edilemeyen teknolojik araçlara kadar her türlü şeyi bu kategoriye sokabiliriz.
2. Satın alınan ve satılan hizmetler dengesi: Turizm gelir ve giderleri, lojistik kar ve zarar gibi tüm hizmetleri bu bağlamda sayabiliriz.
3. Transfer hesabı: Ülke içine giren ve ülkeden çıkan döviz durumu olarak kabataslak biçimde ifade edebiliriz. Ülkede çalışan yabancı vatandaş, yurtdışında çalışan o ülke vatandaşının ülkeye kattığı yabancı para ve ülkeden yurtdışına çıkan para dengesidir. Döviz giriş çıkışı, cari açık konusu konuşulurken en önemli, en etkili madde olarak göze çarpar.

Yukarıda belirttiğimiz bu üç madde, cari açığın temel taşlarıdır. Bu üç maddenin toplamı eksi değerler sunuyorsa ekonomik önlemler alınması zaruri hale gelmiştir. Bu veriler hesaplanırken tüm ülke bazlı düşünülmelidir. Açığın olması ülke ekonomisinde küçülme yaratırken açık görülmemesi ülke ekonomisinin yükseldiğine vurgu yapar.

Cari Açık Nasıl Hesaplanır?

Ülke içi ödeşmeleri gruplara ayrıştırılarak cari açık hesaplama işlemini kolaylaştırabiliriz. Sayacağımız maddeler, bir ülkenin ekonomisindeki hareketlenmenin ne yönde olduğunu bize sunacaktır.

A: Mal dengesi: Yapılan ihracat ve ithalatın hesaplanması ve bunların döviz bazlı not edilmesi ile ortaya çıkar.

B: Yatırım gelirleri dengesi: Yabancı yatırımcının ülkemizde iş gücü oluşturmaları, belirli bir yatırımla ülkemizde iş sahası açmaları demektir. Tabi bu denge hesaplanırken, bizim ülkemizdeki şirketlerin yurtdışında yaptıkları yatırımlar da göz önüne alınmalıdır. Bizden çıkan döviz ve dışarıdan bize gelen dövizi bir arada toparlarsak, yatırım gelirleri dengesini elde etmiş olabiliriz.

C: Cari Transferler: Bir ülkenin kendi vatandaşının ülkeye sağladığı döviz girişine denir. Örnek olarak: Almanya’da çalışan Ahmet bey, kazandığı parayla ülkemizde bir döviz hesabı açabilir. Yine bunu düşünürken, durumun tersinin de olabilitesi hesaplanmalıdır. Bizim ülkemizde çalışıp da yurtdışına döviz girişi sağlayan vatandaşların da olması muhtemeldir değil mi sonuçta?

D: Hizmetler dengesi: Turizm, kültürel etkinlik, sağlık, eğitim ya da buna benzer herhangi bir konuda yabancı vatandaşın ülkemize gelmesi ve bu hizmet için para ödemesi demektir. Bizim vatandaşlarımızın aynı şartlarda yurtdışından hizmet almasını da hizmetler dengesi hesaplamasında kullanmamız gerekir.

Tüm bu dört madde, büyük bir titizlikle hesaplanır ve ülke ekonomisinin ne durumda olduğunu bize gösteren cari açık profili ortaya çıkmış olur. Tıpkı ülkeler gibi şirketler de kendi cari açıklarını hesaplayarak büyüme oranlarını gözlemleyebilirler. Yatırım ve alım satım işlerini bu hesaba göre değerlendirirler. Ki bu değerlendirme aslında zaruridir. Önünü görmek, ülkeler kadar şirketler için de olmazsa olmazlardandır çünkü.