Bilim insanlarına göre insanlık, nüfus çöküşüyle yok oluşun eşiğine gelmişti

Bilim beşerlerine nazaran, insanın birinci ataları 800.000 ila 900.000 yıl evvel ciddi bir evrimsel darboğazda yok olmanın eşiğine geldi. Bilim insanları tarafından 3.000’den fazla insanın genomlarında yapılan bir tahlil, toplam nüfusunun yaklaşık 117.000 yıl boyunca yaklaşık 1.280 üreyen bireye düştüğünü gösteriyor. Bilim insanlarının, cet soyunun yok oluşun eşiğine gelmesinin ardındaki neden hakkında da fikirleri bulunuyor.

Yok oluşun eşiğine gelinmiş olabilir

Roma Sapienza Üniversitesi‘nden antropolog ve araştırmanın kıdemli müelliflerinden Prof Giorgio Manzi, “Çalışmamızda ortaya çıkan sayılar, şu anda yok olma riski altında olan cinslerin sayılarına karşılık geliyor” dedi. Bununla birlikte Manzi ve meslektaşları, darboğazın varoluşsal baskılarının, kimilerinin çağdaş beşerler ile kuzenlerimiz Neandertaller ve Denisovalıların ortak atası olduğuna inandığı yeni bir tıbbın, Homo heidelbergensis’in ortaya çıkışını tetiklemiş olabileceğine inanıyor. Bugünkü beşerler, yani Homo sapiens’lerin ise yaklaşık 300.000 yıl evvel ortaya çıktığı düşünülüyor.

Araştırma sonucunda ortaya konan bu katastrofik nüfus çöküşün Afrika ve Avrasya’da olası uzun bir kuraklık periyoduyla tıpkı vakte denk geldiği görülüyor. Bu periyotta global iklimde buzullaşmaların uzun periyodik olaylara dönüştüğü ve deniz yüzeyi sıcaklıklarında azalmanın meydana geldiği düşünülüyor. Yani bahsedilen periyotta çok şiddetli bir iklim değişikliği yahut kaideleri kelam konusu olabilir.

Çalışmanın ardındaki grup, bahsettikleri vakit aralığının birebir vakitte fosil kayıtlarında nispeten boş bir periyoda denk geldiğini söyledi. Manzi, “Yaklaşık 900.000 ila 600.000 yıl evvel, Afrika’daki fosil kayıtlarının çok az olduğunu, hatta neredeyse hiç olmadığını biliyoruz, meğer hem öncesinde hem de sonrasında daha fazla sayıda fosil delilimiz var. Tıpkı şey Avrasya için de söylenebilir: örneğin, Avrupa’da yaklaşık 800.000 yıl evvel Homo antecessor olarak bilinen bir çeşit var ve akabinde yaklaşık 200.000 yıl boyunca hiçbir şey yok.”

Ancak bazı bilim insanları ise bu kadar kesin konuşmuyor. Londra’daki Tabiat Tarihi Müzesi’nde insan kökenleri lideri Prof Chris Stringer’a nazaran birinci insanların fosil kayıtlarında global bir “boşluk” olduğuna dair ikna edici ispatlar bulunmuyor. Hatta darboğaza neden olan şeyin daha yerel bir olgu olma ihtimalinin olması da mümkün.

Araştırmanın detayları

Science mecmuasında yayınlanan makalede, 10 Afrikalı ve 40 Afrikalı olmayan popülasyondan bugün hayatta olan 3.154 kişinin genomik dizileri analiz edildi. Bir popülasyondaki genlerin farklı versiyonlarına bakarak, makul genlerin birinci ne vakit ortaya çıktığını kabaca tarihlemek mümkündür – ortadan ne kadar çok vakit geçerse, bir genin farklı varyantlarının ortaya çıkma talihi o kadar artar. Genlerin vakit içinde ortaya çıkma sıklığını kestirim ederek, bilim insanları atasal popülasyonların vakit içinde nasıl büyüyüp küçüldüğüne dair fikir edinebilirler.

Analiz, tüm Afrika popülasyonlarında darboğaz için ispat buldu, fakat Afrikalı olmayan 40 popülasyonda olayın yalnızca zayıf bir sinyali tespit edildi. Zamanlama kabaca, Neandertaller ve bir öbür eski insan çeşidi olan Denisovalılarla son ortak ceddin Dünya’da dolaştığına inanılan vakte denk geliyor. Bilim insanları artık bu eski kuzenlerden alınan genetik örneklerin tıpkı darboğazın delillerini paylaşıp paylaşmadığına bakmak istiyor; bu da cinslerin ne vakit, nerede ve neden ayrıştığına dair yeni bilgiler verebilir.