Kara deliklerdeki yığılma diski için ilk kanıt bulundu

Bilim dünyası genel olarak her galaksinin merkezinde, buna içinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi’de dahil olmak üzere, bir harika kütleli kara delik barındırdığına inanıyor. Bu devasa kara deliklerin faal olarak beslendiği ve kozmik olarak etraflarının bir karmaşadan ibaret olduğu düşünülüyor. Astronomlar ise bir müddet evvel III Zw 002 galaksisinin merkezindeki kara deliği çevreleyen bir yığılma diskinin en net ispatını tespit ettiler.

Yığılma disklerine dair en net kanıt

Bilim insanları, bu kozmik devlerin gaz ve tozdan oluşan dönen yığılma diskleri ile çevrili olduğunu belirtiyor. Bu parlayan disk, yüksek güçlü gama ışınları ve X-ışınlarından görünür ışık, kızılötesi ve radyo dalgalarına kadar elektromanyetik spektrum üzerinde çok güç yayıyor. ABD’deki Gemini Kuzey Teleskobunu kullanılarak yapılan müşahedeler sonucunda III Zw 002 galaksisinin merkezindeki kara deliği çevreleyen bir yığılma diskinin en net kanıtı keşfedildi. Resmi açıklamaya nazaran, bulgular “iki ender ve tuhaf yakın kızılötesi emisyon hattından” elde edilen dataların incelenmesinin akabinde elde edildi.

Yığılma disklerinin teleskoplar kullanılarak direkt gözlemlenmesi iki faktör nedeniyle epey güç. Birinci olarak bu yapılan Dünya’dan çok uzaktalar ve son derece küçük boyutlara sahipler.

Sonuç olarak, gökbilimciler diskin boyutunu ve davranışını belirlemek için disk içinden salınan ışık spektrumuna güveniyorlar. Bu formül, gökbilimcilerin III Zw 002 galaksisinin yığılma diskinden kaynaklanan “iki yakın kızılötesi emisyon çizgisini” birinci kere tespit etmelerini sağladı.

Yığılma diskinin varlığı bilhassa çift zirveli profil olarak bilinen geniş emisyon çizgileri aracılığıyla anlaşılıyor. Geniş çizgi bölgesi, bu çizgilerin ortaya çıktığı yığılma diskinin bulunduğu bölgeyi oluşturuyor. Çalışmada yer alan Alberto Rodriguez-Ardila, “İlk sefer, bu çeşit çift zirveli profillerin tespiti, aksi takdirde çözülmesi mümkün olmayan bir bölgenin geometrisine sağlam kısıtlamalar getiriyor. Ve artık etkin bir galaksinin beslenme süreci ve iç yapısı hakkında net delillerimiz var” diyor.

Tespit edilen iki emisyon çizgisinden birisi olan “Paschen-alpha” çizgisinin 16,77 ışık günü (ışığın harika kütleli kara delikten bir Dünya gününde kat ettiği mesafe) yarıçapında olduğu tespit edildi. Bir oburu olan “O I” çizgisinin ise 18.86 ışık günü yarıçapındaki yığılma diskinden geldiği tespit edildi. Ölçümler ayrıyeten geniş çizgi bölgesinin dış yarıçapının kabaca 52,43 ışık günü olabileceğini ortaya koydu. Bu araca incelenen üstün kütleli kara delik, Güneş’in 400-900 milyon katı kütleye sahip.