Avrupa Komisyonu, katı yeni Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında hangi teknoloji şirketlerinin ve hangi hizmetlerini kurallar kapsamına gireceğini teyit etti. Temmuz ayı başında yayınlanan süreksiz listede yer alan şirketler çoğunlukla Amerikan teknoloji devlerinden oluşuyor. ABD’den Alphabet, Amazon, Apple, Meta ve Microsoft‘un yanı sıra Çin’den de ByteDance (TikTok) bulunuyor.Dijital Piyasalar Yasası kapsamına giren platform hizmetleri 6 Mart 2024 tarihine kadar AB’nin yeni kurallarına uymak zorunda.
Dijital Piyasalar Yasası nedir?
Genel olarak DMA, AB’nin yerleşik platformları açarak ekosistem kilitlenmesini ve rekabete ters davranışları engelleyerek dev firmaların pazar gücünü dizginleme, onları sadece eser ve hizmetlerinin temeline nazaran rekabet eder hale getirme teşebbüsü olarak özetlenebilir. Yani, külliyen son tüketiciyi müdafaa odaklı olan bir kurallar bütünü.
Örneğin, büyük iletileşme uygulamalarının kendilerini rakipleriyle birlikte çalışabilir hale getirme yükümlülüğü bulunurken, işletim sistemlerinin üçüncü taraf uygulama mağazaları sunacak ve geliştiricilerin alternatif uygulama içi ödeme seçenekleri sunmasına müsaade verecek halde tasarlanması gerekecek.DMA, on temel platform hizmetini kapsıyor:
DMA kapsamına giren firmalar ve platformlar
Komisyon’un evvelki listesinde Samsung’un web tarayıcısı da vardı fakat incelemeler sonucunda kâfi büyüklükte olmadığına kanaat getirildi.
Aynı formda Microsoft‘un Bing arama motoru, Edge tarayıcısı ve reklam hizmeti de listede yer almıyor, fakat Kurul bunların düzenleme çıtasını karşılayıp karşılamadığını kıymetlendirmek için pazar soruşturmaları açtığını söylüyor. Birebir durum Apple’ın iMessage hizmeti için de geçerli. Kurul bu soruşturmaların beş aydan fazla sürmeyeceğini, fakat Apple’ın talep üzerine iMessage’ı rakip hizmetlerle birlikte çalışabilir hale getirmeye zorlanmasıyla sonuçlanabileceğini söyledi. Kurul ayrıyeten, bir yıldan uzun sürmeyecek bir soruşturma kapsamında iPadOS‘un da kurallara dahil olup olmayacağını belirleyecek.
Şirketlerin uyması gerektiği kesin kurallar, kurulun hizmetleri hangi düzenleme çatısı altına koyduğuna nazaran değişiyor. Örneğin Meta’nın Instagram ve Facebook platformları çevrimiçi toplumsal ağ hizmetleri olarak düzenlenirken, Google Arama bir arama motoru olarak ve Microsoft’un Windows’u bir işletim sistemi olarak düzenlenecek.
Kurallar kimleri ilgilendiriyor?
DMA, bir şirketin ve hizmetinin kapsama girip girmeyeceğini belirlemek için, şirketin Avrupa’da yıllık cirosunun 7.5 milyar Euro’nun (yaklaşık 8 milyar dolar) ve piyasa pahasının 75 milyar Euro‘nun (yaklaşık 80.5 milyar dolar) üzerinde olup olmadığına bakıyor. Ayrıyeten hizmetin AB’de aylık 45 milyondan fazla etkin kullanıcısı olup olmadığı üzere çeşitli kriterler de kullanılıyor.
Bu ortada Google Arama (ve şayet dahil edilirse Bing) kullanıcılarına diğer arama motorları seçeneği sunmak zorunda kalırken, işletim sistemi sağlayıcılarının evvelden yüklenmiş uygulamaları kaldırma, sanal asistanlar ve web tarayıcıları üzere sistem varsayılanlarını değiştirme imkanı sunması gerekecek. Firmaların kendi eser ve hizmetlerini platformlarındaki başka şirketlere kıyasla kendi kendilerine referans göstermeleri yasaklanacak. Komite, tüm yükümlülükleri listeleyen epeyce kapsamlı bir SSS yayınladı.
Kurallara uyulmazsa ne olacak?
AB, DMA kurallarına uymayan firmalara ve platformlara ağır cezalar verileceğini belirtiyor. Belirlenen firmalar şayet DMA’nın kurallarına uymazsa, Komite bir şirketin dünya çapındaki toplam cirosunun yüzde 10’una kadar yahut tekrar eden hatalılar için yüzde 20’sine kadar para cezası uygulayabilecek. Örneğin Apple, 2022 yılında neredeyse 400 milyar dolar gelir ve 100 milyar dolar net gelir elde etmişti. Hasebiyle yüzde 10’luk bir ceza hayli sert diyebiliriz.
AB Kurulu yalnızca ceza vermekle yetinmiyor. Tıpkı vakitte firmaların ilgili iş kısmını satmaya zorlamak üzere yapısal tahliller de uygulama yeteneğine sahip. Bugünkü duyuru DMA’nın uygulanmasına yönelik değerli bir adım olsa da, süreç şimdi bitmiş değil. Financial Times daha evvel, kurulun, Amazon ve Alman perakendeci Zalando’nun Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında “çok büyük çevrimiçi platformlar” olarak tanımlanmaları nedeniyle AB’ye meydan okumuşlardı, benzeri bir yasal süreci burada da görebiliriz.
Yazılım devi, geçtiğimiz yıl Microsoft Office ismini bırakarak Microsoft 365 olarak tekrar markalanmaya gitmiş ve1
Elon Musk, X’i her şeyi içeren bir toplumsal platform haline getirmeyi amaçlıyor. İmajlı ve sesli1
Haftaya A101 perakende besin marketlerinde akıllı televizyonlardan akıllı telefonlara, kablosuz kulaklıklardan depolama eserlerine ve elektrikli1
Bu yazıya henüz yorum yapılmamış, ilk yorumu hemen sen yap.